11 Mayıs 2025, Laona Vakfı
Orman yangınları sınır tanımaz. Birkaç saat içinde yemyeşil ormanları, evleri ve geçim kaynaklarını küle çevirirler. Ancak iyileşme süreci yıllar alabilir ve bazen toplumlar, yaşamları yeniden inşa etmekte zorluklar yaşar. İşte tam bu noktada, PyrAnakampsi - Alevlerden Geleceğe (“Yangın İyileşmesi”) devreye girmiştir Laona Vakfı tarafından yürütülen bu proje, 2014-2021 yılları arasında İzlanda, Lihtenştayn ve Norveç'in desteğiyle EEA ve Norveç Hibe Programları aracılığıyla finanse edilen Aktif Vatandaşlar Fonu Kıbrıs programı kapsamında hayata geçirilmiştir. Bu girişim, yangından etkilenen toplumları güçlendirerek dayanıklılıklarını artırmayı ve sürdürülebilir bir yeniden doğuşu teşvik etmeyi amaçlamıştır.
İz Bırakan Yangınlar
Temmuz 2021'de, Larnaka kırsalında meydana gelen yıkıcı bir orman yangını, 55 km²'lik bir alanı kül ederek 347 binayı yok etti ve dört can aldı. Tarım arazileri ve ormanlar yok oldu ve yaban hayat büyük zarar gördü. Ancak bu, Kıbrıs'ı tehdit eden pek çok yangından sadece biriydi. İklim değişikliği ve değişen arazi kullanım alanları, orman yangını risklerini artırarak acil eylem gerektirdi.
Mayıs 2020'de, 1995'ten bu yana bölgedeki en büyük yangınlardan biri, Girne’de 30 km²'lik ormanlık alanı yok etti. Sadece iki yıl sonra, Haziran 2022'de, Kantara yakınlarındaki bir başka orman yangını, güçlü rüzgarlar sonucu yayılarak, tahliyeleri zorunlu hale getirdi ve 12 km²'lik bir alanı tahrip etti.
Bu yangınların ölçeği ve sıklığı, uzun vadeli önleme ve toplum temelli iyileşme çabalarının acil bir ihtiyaç olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.
Toplum Odaklı Bir Yanıt
PyrAnakampsi - Alevlerden Geleceğe sadece ağaçları yeniden dikmekle ilgili değildi—yangından etkilenen toplumların sosyal yapısını yeniden inşa etmeyi de hedefledi. Proje, sivil toplumu ve yerel paydaşları, toplumlarının geleceğini şekillendirmede aktif bir rol oynamaya teşvik etti ve sürdürülebilir bir iyileşme için bir temel oluşturdu.
Önemli eylemler aşağıdakileri içeriyordu:
- Atölye çalışmaları ve toplum görüşmeleri: Yangın öncesi önlemler ve restore etme süreci hakkında yerel halkı görüşmelere katılmaya teşvik etmek.
- Uygulamalı eğitim: Toprak erozyonunu önlemek ve biyolojik çeşitliliği korumak için kuru taş duvarlar gibi geleneksel yöntemleri ve ağaç dikimindeki en iyi uygulamaları öğretmek.
- SWOT analiz oturumları: Dayanıklılığı artırmak amacıyla toplumların güçlü yönlerini, zayıf yönlerini, fırsatlarını ve tehditlerini değerlendirmelerine yardımcı olmak.
Açık ve işbirlikçi görüşmelerle bu girişim, önerilen çözümlerin etkilenen her bölgenin özel ihtiyaçlarına göre uyarlanmasını sağladı.
Toprağın ve Kültürel Mirasın Yeniden Canlandırılması
Çevresel restorasyon, projenin temel unsurlarından biriydi. 370'ten fazla kuraklığa dayanıklı yerli ağaç dikmenin ötesinde, bu girişim, gelecekteki orman yangınlarına karşı daha dayanıklı bir peyzaj yaratmak amacıyla geleneksel peyzaj yönetimi tekniklerini yeniden hayata geçirdi.
Restorasyon yaklaşımları:
- Kuru taş duvarlar: Toprak erozyonunu azaltan ve biyolojik çeşitliliği koruyan eski bir tarım tekniği.
- Yangından etkilenen toplulukların yeşillendirilmesi: Uzun vadeli hayatta kalmayı sağlamak için Kıbrıs’ın kurak iklimine uyum sağlamış yerli türlerin dikilmesi.
- Toplum farkındalığı ve planlama: Sürdürülebilir kalkınma için bir yol haritası oluşturabilmeleri adına sakinlerin SWOT analiz oturumlarına dahil edilmesi.
İki Toplumlu Dayanışma: Çevremiz ortak sorumluluğumuzdur
Çevresel krizler adadaki herkesi etkiler - orman yangınlarından sonraki iyileşme ve restorasyon süreci iş birliği gerektirir. PyrAnakampsi - Alevlerden Geleceğe’nin en ilham verici yönlerinden biri, iki toplumlu dayanışmadır. Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk toplumları bir araya gelerek omuz omuza çalıştı. Bu iş birliği, çevre korumanın birleştirici bir güç olduğunu gösterdi.
Proje Ortakları:
- Kıbrıs Kırsalının Korunması ve Yeniden Canlandırılması için Laona Vakfı.
- Kıbrıs Çevre İnisiyatifi (CEI) – Kıbrıslı Türkler’den oluşan bir çevre grubu.
- Phoenix Derneği – Temmuz 2021’deki yıkıcı orman yangınının üç gün sonrasında kurulan, Limasol ve Larnaka’daki dağlık alanlarda yangınlardan etkilenen bölgelerde aktif olarak çalışan bir dernek.
- Limasol’da 300.000 Ağaç – Gönüllüler tarafından yönetilen bir ağaç dikme grubu.
Bir Dayanıklılık Mirası
Proje tamamlanmış olsa da etkisi devam etmektedir:
- Ağaçlar dikildi ve kuru taş duvarlar restore edilip inşa edildi.
- Paylaşılan bilgi, yapılan görüşmeler ve toplulukların bir araya gelip geleceklerini planlama fırsatı, sürdürülebilir dayanıklılıkları için değerli araçlardır.
Peki bir sonraki adım ne? Yangın öncesi önlemler ve yangınla mücadele konusunda toplum gönüllülerine eğitim vermeye odaklanan yeni bir girişim.
Ödüllü çevre dostu eylem
Etkisi takdir edilen PyrAnakampsi - Alevlerden Geleceğe, Aralık 2024’te Kıbrıs Çevre Sempozyumu’nda Kıbrıs için Çevre tarafından verilen ‘2024 Yılının En İyi Çevre Projesi’ ödülünü aldı.
Bu ödül, projenin çevresel restorasyona, toplumları güçlendirmeye ve adanın doğal güzelliklerini korumak için iki toplumlu iş birliğine olan bağlılığını vurgulamaktadır.
Orman yangınlarına karşı mücadele, alevler söndüğünde bitmez.
Peyzajlarını yeniden inşa eden toplumlarda devam eder.
Her dikilen ağaçta ve öğrenilen her derste yaşamaya devam eder.
Kaybolanları geri kazanmak ve Kıbrıs için daha yeşil bir gelecek sağlamak adına birlikte
çalışmaya devam edelim.
Laona Vakfı
Daha Fazlasını KeşfedinBu blogun içeriği tamamen yazarın sorumluluğundadır ve Avrupa Birliği'nin görüşlerini yansıtmayabilir.
